ONDERWERPEN VAN LEZINGEN

Marc Chagall, een belangrijk joods kunstenaar die altijd herkenbaar is aan zijn stijl. Een mengeling van volkskunst met surrealistische elementen, heel expressionistisch , kleurrijk. Een voorloper van het modernisme. Een man die bovendien nogal wat heeft meegemaakt, levend in roerige tijden; de eerste en de tweede wereldoorlog, de Russische Revolutie, verbanning. Maar ook: juichend succes!Kom luisteren en kijken naar het verhaal en het werk van deze bijzonder man.

Mijn eerste lezing over een kunstenaar die nog onder ons is. Marlene Dumas (1953) is wereldberoemd, haar werken hangen over de hele wereld in toonaangevende musea en ze is een van de best verdienende Nederlandse kunstenaars van het moment. En dat is niet voor niets.

Leo Gestel (19881- 1941) is in hetzelfde jaar geboren als Jan Sluijters. Samen met Sluijters en Mondriaan werd hij gerekend tot de ultra-modernisten. Hoewel bijna elk kunstmuseum in Nederland  werk van hem bezit , lijkt hij toch in vergetelheid te raken. Onterecht. Prachtige optimistische werken, kleurrijk, spetterend. Alle ‘ismes’ kun je in zijn werk voorbij zien komen: neo-impressionisme, luminisme. futurisme, kubisme. Hij was ook een buitengewoon goede tekenaar. Toen Nederland overspoeld raakte door gevluchte Belgen, trok hij met zijn tekenblok erop uit om als een journalist te laten zien hoe het er met die mensen aan toe was. Gedurende een aantal jaren was hij voorman van de Bergense School en nog weer later introduceerde hij een geheel nieuwe stijl toen hij mensen uit de dorpen aan de voormalige Zuiderzee ging tekenen in een nieuwe bonkige stijl.

Jan Toorop was rond 1900 de meest avant-gardistische kunstenaar in Nederland. Een man die in het toenmalige Nederlands-Indië was geboren en op 9-jarige leeftijd naar kostschool was gestuurd en vervolgens door naar Nederland, en die zijn ouders nooit meer zou zien. Een man die zich ontwikkelde tot een gretig kunstenaar die zich niet in een 'isme' liet vangen. Hij werkte impressionistisch, pointillistisch, art nouveau, in zijn volkomen eigen stijl. Lieflijk en kalm. Geëngageerd en fel. Duister en grimmig. Spiritueel en religieus. 

Johannes Vermeer is een tijdgenoot van Rembrandt maar dan 26 jaar jonger. Hij leefde en werkte in Delft,  en in Delft zijn zijn schilderijen lange tijd gebleven. De plaatselijke bakker had bijvoorbeeld twee Vermeers in zijn bezit. In de tweede helft van de 19e eeuw werd Vermeer herontdekt door een Franse criticus en pas toen ontstond er een jacht op zijn werk. In 2022 was er een grote tentoonstelling in het Rijksmuseum waar 28 werken hingen van de 38 die aan hem worden toegeschreven. De expositie was een immens succes. Als u zich afvraagt waarom, bestel dan een lezing van mij. Ik zal het u haarfijn uitleggen. Vermeer is namelijk anders dan alle anderen.

Frida Kahlo. Kleurrijk in de meest letterlijke zin van het woord. Wie kent niet haar beeltenis, afgedrukt op t-shirts, posters en drinkbekers? Maar wie was deze Mexicaanse vrouw? Tijdens haar leven ontwikkelde ze zich als autodidact in de schaduw van haar beroemde man. Nu, 60 jaar na haar dood, is zij vele malen beroemder dan hij. Laat mij je vertellen over haar leven en haar werk.

De schilderijen van de Hollandse Meesters uit de 17e eeuw zijn wereldwijd beroemd. Waarom eigenlijk? Als je deze lezing hebt bijgewoond, weet je daar het antwoord op.

Edvard Munch (1863-1944) was een intens voelende man die hyperpersoonlijke schilderijen maakte. Zijn werken moesten zo’n indruk maken op de kijkers, dat die konden voelen wat hij had gevoeld. De triestheid, de gruwel, de pijn, het verdriet. Het bijzondere aan Munch is dat hij erin slaagde om zijn particuliere pijn te verheffen tot iets waar we ons allemaal in herkennen. Daarom spreekt zijn werken zoveel mensen aan. Laat mij je vertellen over leven en carrière van deze bijzondere Noorse kunstenaar.

De meeste mensen zien wel een beeld voor zich als je de term ‘impressionisme’ laat vallen. Maar wie zijn die impressionisten dan eigenlijk. Waarom werd hun werk in hun eigen tijd als revolutionair gezien. Wat was de invloed van de uitvinding van de verftube, de trein en de industrialisatie? Heleen Niele vertelt je er meer over in deze lezing waarion ze extra aandacht besteedt aan Claude Monet.

In de dagen voor kerstmis vertel ik (Heleen Niele) het kerstverhaal aan ouderen.

Alma-Tadema (1836-1912) werd geboren als zesde kind in een Fries dorpje en groeide uit tot een Brits kunstenaar die door koningin Victoria in de adelstand werd verheven. Hij was beroemd om zijn historische afbeeldingen van luxe in het Romeinse Rijk en zijn werk was bijzonder geliefd bij de Engelse welgestelden. Maar niet lang na zijn dood raakte zijn werk uit de gratie tot op het punt dat zijn schilderijen soms uit hun lijsten werden gesneden, om de lijsten te behouden. Zijn werk werd kitsch en zoetsappig gevonden en verdween uit de musea. Tegenwoordig lijkt het erop dat hij weer gerehabiliteerd wordt als groot kunstenaar. Benieuwd naar zijn werk? Boek deze lezing.

Frans Hals had een voor zijn tijd ongekend losse manier van schilderen. In tegenstelling tot zijn tijdgenoten, werkte hij ook nog eens verf in verf waardoor zijn schilderijen ook wel schmutzig worden genoemd. Hij was al een beetje in vergetelheid geraakt, tot hij in de 19e eeuw werd herontdekt door de impressionisten. Heleen Niele vertelt over zijn leven en werk.

Beatrix was een kunstminnende koningin. Zij liet verschillende portretten van zichzelf maken door bekende Nederlandse kunstenaars. Maar dit is nou net een portret waartoe zij géén opdracht had gegeven.

Een lezing over de oorsprong van het Sinterklaasfeest, gelardeerd met veel beeldmateriaal. Weer eens een andere manier om aandacht aan het Sinterklaasfeest te geven. Wie was de historische Nicolaas? Hoe en waarom werd hij een kindervriend. Waar komt het strooigoed met gouden munten vandaan? Weleens van Speculaasvrijer gehoord? Hoe zit het nou met Zwarte Piet, en trouwens, wat heeft Sint Nicolaas met Santa Claus te maken. Na het horen van mijn lezing, kun je daar allemaal antwoord op geven.